شهید مرتضی مطهری( معلم شهید)

 شهید مرتضی مطهری

خواب مادر

مادر استاد درباره عنایت الهی قبل از تولد او گفته است، «دو ماه قبل از تولد مرتضی شبی در خواب دیدم محفلی نورانی است و تمام زنان محل در مسجد اجتماع کرده‌اند، ناگاه بانویی محترم وارد شد و دو زن نیز همراه او بودند که بر اهل مجلس گلاب می‌پاشیندند، چون نوبت به من رسید،‌ به آنان فرمود:«سه بار گلاب بپاشید»،‌ از او دلیل آن را جویا شدم، با خوشرویی پاسخ دادند:«به خاطر آن جنینی که در رحم داری، چنین کاری لازم بود زیرا او آینده درخشان خواهد داشت و به جامعه اسلامی خدمات عظیم و گسترده‌ای خواهد کرد.»

زندگى نامه استاد شهید مرتضى مطهرى

ولادت  تحصیلات

 شهید مرتضى مطهرى در آستانه قرن چهاردهم هجرى شمسى, در سیزدهم بهمن ماه 1298 ه .ش,مطابق با سال 1338 ه .ق, در شهرستان[ (فریمان ](استان خراسان در یک خانواده اصیل و نجیب وروحانى دیده به جهان هستى گشود . پدرش عالم بزرگوار آیت الله شیخ محمد حسین مطهرى بودکه در تبلیغ دین مبین اسلام به حق آن چه در توان داشت , انجام داد .

 دروس ابتدایى را در مکتب و در نزد پدر بزرگوار خود آموخت , در[ (فریمان ](به مدرسه مى رفت و به آموختن علاقه وافرى داشت . به سال 1311 ه .ش, در حالى که بیش از 12 سال نداشت جهت فراگیرى علوم اسلامى عازم شهر مقدس مشهد شد, در طول اقامت پنج ساله در حوزه علمیه مشهد توانست منطق, فلسفه, حقوق اسلامى, ادبیات عرب و بخشى دیگر از علوم اسلامى را به خوبى فراگیرد ولى این همه نتوانست آن انسان تشنه درک حقایق و معارف را سیراب سازد .

 علاقه عجیبى به مساله فلسفه الهى و توجیه هستى و انسان و عرفان و توحید و جهان در اوایجاد شده بود و پیوسته در آرزوى رسیدن به قله هاى رفیع دانش و حکمت روز شمارى مى کرد . به همین مناسبت در سال 1315 ه .ش, براى تکمیل تحصیلات به قم هجرت نموده و با پیوستن به جمع طلاب حوزه علمیه قم این توفیق را یافت که از محضر اساتید و مراجع بزرگوار جهان تشیع بهره مند گردد .

 در آن زمان حوزه علمیه قم به وسیله علماى عالیقدرى چون آیت الله العظمى حائرى یزدى,آیت الله العظمى حجت و آیت الله العظمى صدر اداره مى شد .

 او در یک حجره محقر و کوچک زندگى مى نمود على رغم دورى از خانواده و گرفتارى هاى اقامت در غربت اشتیاق آموزشآن چنان در روحش شعله ور بود که تمام مسایل و مشکلات را تحت الشعاع قرار مى داد با ورود به حوزه درس فقیه عالم و حکیم عالیقدر حضرت امام خمینى(رض)در سال 1319 ه .ش, فصل جدیدى از زندگانى آیت الله مرتضى مطهرى آغاز مى گردد .او توانست به مدت 12 سال خوشه چین دانش و فلسفه و عرفان از محضر این استاد فرزانه باeد . آیت الله مطهرى سپس به مکتب درس اساتیدى دیگر چون علامه طباطبایى راه یافت

 دوران طلبگى استاد از زبان خودش

 تا آن جا که من از تحولات روحى خود به یاد دارم از سن 13 سالگى این دغدغه در من پیداشد و حساسیت عجیبى نسبت به مسایل مربوط به خدا پیدا کرده بودم پرسشها البته متناسب با سطح فکرى آن دوره یکى پس از دیگرى براندیشه ام هجوم مىآورد .

 در سال هاى اول مهاجرت به قم که هنوز از مقدمات عربى فارغ نشده بودم چنان در اندیشه هاى خود غرق بودم که شدیدا میل به تنهایى در من پدید آمده بود .

 مى خواستم تنها با اندیشه هاى خود به سر برم در آن وقت نمى خواستم در ساعات فراغت از درس و مباحثه به موضوع دیگرى بیندیشم . گاهى با خود مى اندیشیدم که آیااگر به جاى این تحصیلات رشته اى از تحصیلات جدید را پیش مى گرفتم بهتر نبود؟ طبعا باروحیه اى که داشتم و ارزشى که براى ایمان و معارف معنوى قائل بودم, اولین چیزى که به ذهنم رسید این بود که در آن صورت وضع روحى و معنوى من چه مى شود؟

 آن ایام تازه با حکمت الهى اسلامى آشنا شده بودم و آن را نزد استادى که برخلاف اکثریت قریب به اتفاق مدعیان و مدرسان این رشته صرفا داراى یک سلسله محفوظات نبود بلکه الهیات اسلامى را واقعا چشیده و عمیق ترین اندیشه هاى آن را دریافته بود و با شیرین ترین بیان آنها را بازگویى مى کرد, مىآموختم . لذا آن روزها و مخصوصا بیانات عمیق و لطیف وشیرین استاد از خاطره هاى فراموش ناشدنى عمر من است .

اساتید شهید مطهرى

 از نوشته هاى استاد مطهرى بر مىآید که پدر متقى و بزرگوارشان که تا آخر عمر بیدار دلى مجتهد و شب زنده دار بود بناى استوار شخصیت ربانى ایشان را پى ریزى کرده اند و پس از آن از محضر 11 نفر از عالمان راستین و فقهاى نامدار حظ وافر برده اند که عبارتند از:e

 1  آیت الله سیدمحمد تقى خوانسارى .

 2  آیت الله سید محمد حجت

 3  آیت الله سید صدر الدین صدر .

 4  آیت الله محقق داماد .

 5  آیت الله میرزا مهدى آشتیانى .

 6  آیت الله حاج آقا حسین بروجردى .

 7  آیت الله میرزا على آقا شیرازى .

 8  آیت الله علامه طباطبایى .

 9  آیت الله سید احمد خوانسارى .

 10  آیت الله سید محمدرضا گلپایگانى .

 11  رهبر کبیر انقلاب اسلامى حضرت امام خمینى(رض).

 استاد مطهرى در گفتار و آثار خویش عمده تعلیمات و پیشرفتهاى خود را مدیون پدربزرگوار و رهبر فقید انقلاب و علامه طباطبایى وآیت الله العظمى بروجردى و آیت الله شیرازى مى دانست و به کرات از اینان یاد مى کرد .

 نظر شهید مطهرى درباره پدر و چهار استاد برجسته اش

 1  شیخ محمد حسین مطهرى  این مرد بزرگ و شریف (پدرش) هیچ وقت خواب خود را به تاخیر نمى اندازد . شام را سر شب مى خورد و سه ساعت از شب گذشته مى خوابد و حداقل دوساعت به صبح مانده بیدار مى شود . یک جزء قرآن را تلاوت مى کند و با چه فراغت و آرامشى نماز شب مى خواند . حالا تقریبا صد سال از عمرش مى گذرد و هیچ وقت من نمى بینم که یک خواب نا آرام داشته باشد . شبى نیست که پدر و مادرش را دعا نکند . شبى نیست که نزدیکان و خویشاوندانش را یاد نکند و همان لذت معنوى است که او را سرحال نگه داشته است .

 2 - آیت الله حاج آقا حسین بروجردى  آیت الله بروجردى( اعلى الله مقامه)به راستى فقیه بود . من عادت ندارم ازe کسى نام ببرم ایشان هم تا زنده بود در سخنرانیها یم از ایشان نام نبرده ام ولى حالا که ایشان رفته اند مى گویم این مرد به راستى یک فقیه ممتاز ومبارز بود . درهمه این رشته ها ازتفسیر و حدیث , رجال و درایه و فقه و سایر فرق اسلامى احاطه و تسلط داشت . او کسى بود که اساسا توحید را در زندگى خودش لمس مى کرد و یک اتکا و اعتماد عجیبى به خدا داشت .

 3-  مرحوم حاج میرزا على آقا شیرازى  این استاد خوبم از بزرگترین مردانى است که من در عمر خود دیده ام و به راستى نمونه اى از زهاد و عباد و اهل یقین و یادگارى ازسلف صالح بود که در تاریخ خوانده ایم . در تابستان سال 1321 ه .ش, از قم به اصفهان رفتم وبراى اولین بار در اصفهان با آن مرد بزرگ آشنا شدم و از محضرش استفاده کردم . البته این آشنایى بعد تبدیل شد به ارادت شدید از طرف من و محبت و لطف استادانه و پدرانه ازطرف آن بزرگوار .

 او از کسانى بود که باید از راه هاى دور بار سفر ببندیم و فیض محضرش را دریابیم .او را هموراه یکى از ذخایر گرانبهاى عمر خود مى شمارم و حاضر نیستم با هیچ چیزى معاوضه نمایم . شب و روزى نیست که خاطره اش در ذهنم مجسم نگردد و از او یادى نکنم و نامى نبرم و ذکر خیرى نماییم . به خود جرات مى دهم و مى گویم او به حقیقت یک عالم ربانى بود اما به خود جرات نمى دهم که بگویم من(متعلم على سبیل النجاه )بودم . یادم هست که در برخورد با او همواره این بیت سعدى در ذهنم جان مى گرفت که

 عابد و زاهد و صوفى همه طفلان رهند

 مرد اگر هست به جز عالم ربانى نیست

  4- علامه سید محمد حسین طباطبایى  حضرت استادنا الاکرم علامه طباطبایى(روحى فداه)این مرد واقعا یکى از خدمت گزاران بسیار بسیار بزرگ اسلام است . او به راستى مجسمه تقوا و معنویت است در تهذیب و تقوا مقامات بسیار عالى و معنوى طى کرده, حضرت علامه طباطبایى از نظر کمالا eو روح به حد تجرد برزخى رسیده اند مى توانند صور غیبى را که افراد عادى از دیدن آنها ناتوان است مشاهده کنند .

 من سالیان سال دراز از فیض پر برکت این مرد بزرگ , بهرمند بوده ام و الان هم هستم کتاب[ (تفسیر المیزان ](ایشان یکى از بهترین تفاسیرى است که براى قرآن مجید نوشته شده است من مى توانم ادعا کنم که بهترین تفسیرى است که در میان شیعه و سنى از صدر اسلام تا امروز نوشته شده است . او بسیار مرد عظیم و جلیل القدرى است که صد سال دیگر تازه باید بنشینند و افکار او را تجزیه و تحلیل کنند و به ارزش او پى ببرند ایشان در دنیاى اسلام چهره شناخته شده اى هستند نه تنها در دنیاى اسلام بلکه در اروپا و آمریکانیز مردم ایشان را به عنوان یک متفکر بزرگ مى شناسند .

 5-  حضرت امام خمینى(رض) پس از مهاجرت به قم, گمشده خود را در این شخصیت دیگر یافتم .فکر کردم که روح تشنه ام از این شخصیت  سیراب خواهد شد, اگر چه در آغاز مهاجرت به قم هنوز از مقدمات فارغ نشده بودم و شایستگى ورود به مقولات را نداشتم اما درس اخلاقى که به وسیله شخصیت محبوبم در هر پنج شنبه و جمعه گفته مى شد و در حقیقت درس معارف و سیر وسلوک بود, نه اخلاق به مفهوم خشک علمى, مرا سرمست مى کرد .

 بدون هیچ اغراق و مبالغه اى, این درس مرا آن چنان به وجد مىآورد که تا دوشنبه و سه شنبه هفته بعد خودم را شدیدا تحت تاثیر آن مى یافتم . بخش مهمى از شخصیت من درآن درس و سپس در درسهاى دیگرى که در طى دوازده سال از این استاد الهى فرا گرفتم,انعقاد یافت و همواره خود را مدیون او دانسته و مى دانم راستى که او روح قدس الهى بود .

 من که قریب به دوازده سال در خدمت این مرد بزرگ تحصیل کرده ام باز وقتى که درسفر اخیر به پاریس به ملاقات و زیارت ایشان رفتم چیزهایى از روحیه او درک کردم که نه فقط بر حیرت من, بلکه بر ایمانم نیز اضافه کرد, وقتى برگشتم , دوستانم گفتند :چه دیدى؟ گفتم چهار تا آمن دیدم:

 آمن بهدفه :به هدفش ایمان دارد, دنیا اگر جمع بشود نمى تواند او را از هدفش منصرف کند .

 آمن بسبیله :به راهى که انتخاب کرده ایمان دارد امکان ندارد بتوان او را از این راه منصرف کرد .

 آمن بقومه :احدى مثل ایشان به روحیه مردم ایران ایمان ندارد .

 آمن بربه :در یک جلسه خصوصى به من فرمود :این ما نیستیم که چنین مى کنیم من دست خدا را به وضوح حس مى کنم .

حضور فعال استاد در مبارزات سیاسى

 استاد مطهرى مرد مبارزه و سیاست بود . استاد از اول نهضت امام خمینى(رض) با ایشان هماهنگ و هم صدا بود و با رهبرى فقید انقلاب پیوسته رابطه نزدیک داشت و از جانب رهبرماموریت هایى به استاد محول مى شد .

 در دوران تبعید حضرت امام در نجف اشرف شهید مطهرى پل ارتباطى بین ایشان و اقشارانقلابى ایران به شمار مى رفت و وقتى که امام در پاریس بودند به ملاقات امام مى رفتند .

 در پانزده خرداد 1342 ه .ش, از جمله کسانى بودند که بخاطر شرکت فعال در نهضت اسلامى ملت ایران از طرف رژیم طاغوت بازداشت شدند .

 استاد با فدائیان اسلام ارتباط نزدیک داشته و در نقش یک مشاور پرتوان آنها را درجریانهاى سیاسى راهنمایى مى نمودند .

 شهید مطهرى در سالهاى سیاه 56  43 ه .ش, با حضور گسترده در دانشگاه ها و تدریس و ایراد سخنرانیهاى متعدد در تربیت انقلابى جوانان نقش بسیار موثرى ایفا نمود .

 مطهرى معلم وارسته

 قلم و بیان از ترسیم شجاعت , پایمردى, دیانت و درنهایت رسیدن به قله رفیع شهادت بزرگمردى چون آیت الله مرتضى مطهرى و نقش حیات آفرین ایشان در ابعاد گوناگون به ویژه در بعد فرهنگى عاجز و قاصر است . چرا که او از مزرعه بهار سرشارتر و از سپیده صبح روشن تر و از دیده خورشید بیدارتر است او آموزگارى بود که تا به ابد موج نورش پشت سیاه ظلمت شب را خواهد شکست .

 راه او پیوسته روشنگر بزم محفل عاشقان راه توحید خواهد بود, با شهادت او روز معلم در جمهورى اسلامى ایران تولد یافت . آرى او معلم بود معلم فداکار و دلسوخته آن چه را که خود آموخته بود با سخاوتمندى به دیگران آموخت بذر ایمان را در دلها تشنه حقیقت افشانده,روح مستعد را صیقل داده خواب غفلت را از قلوب جاهلان به دور ساخته و حیاتى تازه در کالبدزمان و مکان دمید .

 او بنده خدا بود, سایه لطف خدا بود, فرشته رحمتى بود که براى سعادت و نیک بختى فرزندان جامعه اسلامى خلق شده بود او عاشق خدا بود, به تربیت نسل جوان عشق مى ورزید, اوپروانه اى بود که از سوختن پروا نداشت .

 او معلمى بود که در راه تطهیر قلوب و تهذیب نفوس, فوز عظیم شهادت را در آغوش کشیدیک  لحظه از تربیت و تزکیه انسان نیاسود تا این که در جوار قرب معبود خویش جاى گرفت .نور تابنده اى بود که به گوش متعلمین خود درس یکتاپرستى را سرود و زنگار انحراف و التقاط رااز دلها زدود . او در آسمان تعلیم و تربیت میهن اسلامى خوش درخشید و مانند ابر بهارى شکوفه هاى ایمان و ایثار را سیراب ساخت .

 شایسته است بگوییم :اى شهریار سرزمین دانش و اى آموزنده الفباى سعادت و توحید, مقام والایت را گرامى مى داریم و به صفاىe ل و به روح درد آشناى تو درود مى فرستیم .

ویژگى هاى آثار استاد

 کتابهاى استاد شهید نشان دهنده ویژگى هاى خاصى است که کمتر درکتاب هاى دیگران یافت مى شود, به طور خلاصه آن ویژگى ها عبارتند از:

  1- قابل استفاده بودن براى همگان :چون استاد به هنگام نگارش, جامعه و استعدادآن را مدنظر قرار مى داد .

  2- تنوع و گستردگى موضوعات : استاد تالیفات و تحقیقات خود را به موضوعات خاصى محدودنکرده و به مسایل گوناگون توجه نموده است .

  3- توجه به نیازهاى جامعه :نوشته هاى ایشان پاسخى به نیازهاى جامعه بیمار و غرب زده در دوران حاکمیت اختناق و حکومت طاغوت است .

 4- به کار بردن بهترین روشها :آثار ایشان با بهترین اسلوب و با نهایت دقت و ظرافت نگاشته شده است .

  5- توجه به همه جوانب : مطالبى که استاد نوشته به عمق معانى آنها رسیده و بعد ازبررسى همه جانبه اقدام به نشر آن ها نموده است .

 6-  زمینه سازى براى ابعاد مختلف انقلاب : آثار استاد در واقع تحلیل گر یک انقلاب فکرى ومکتبى بوده و زمینه ساز انقلاب سیاسى به شمار مى رود .

 سیرى گذرا در نوشته هاى منشر شده استاد

 شهید مطهرى حدودا از سال 1325 ه .ش, قلم به دست گرفت و در زمینه هاى مختلف فلسفى,اجتماعى, اخلاقى, فقهى و تاریخى آثار زیادى از خود به جاى گذاشت , که البته این نوشته ها با وجود اینکه موضوعات متنوعى دارند ولى هم چنانکه استاد در اثر جاوید خود[(عدل الهى ](گفته اند تمامى آنها یک هدف را دنبال مى کند .

 امام امت درباره تالیفات استاد فرمودند :بى استثنا همه آثارش خوب است , و عامه علماى دین و بزرگان اسلام شناس در همین رابطه اظهار داشتند که تمامى کتابهاى ایشان مفید و موثر است .

 قبل از ذکر فهرست آثار مدون و منتشر شده استاد, تذکر این نکته لازم است که برخى از آثاراستاد توسط شخص ایشان به رشته تحریر در آمده و در زمان حیاتشان منتشر شده وبرخى پس از شهادت , و قسمتى از آثار ایشان همان سخنرانى ها و درس هاى استاد است که از نوار استخراج وچاپ شده است  اینک فهرستى از آثاراستاد شهید را بیان مى کنیم.

 فهرست آثار منتشر شده (تا 12 / 2 /78 )

 1 - علل گرایش به مادى گرى .

 2 - آشنایى با قرآن(1,2,3,4,5,6,7...)

 3 - اخلاق جنسى

 4 - اسلام و مقتضیات زمان(1,2)

 5 - اصول فلسفه و روش رئالیسم( 1الى5 )

 6 -التحصیل بهمنیار, استاد این کتاب را تصحیح و بر آن تعلیق زده اند .

 7 - الغدیر و وحدت اسلامى(در کتاب یادنامه علامه امینى).

 8 - امامت و رهبرى

 9 - امدادهاى غیبى در زندگى بشر

 10 - انسان کامل

 11 - انسان و سرنوشت

 (این کتاب توضیحى است در باب قضا و قدر و علل و عوامل انحطاط جوامع و . . .).

 12 - بیست گفتار

 13 - پاسخهاى استاد

 14 - پیامبر امى

 15 - پیرامون انقلاب اسلامى

 16 - پیرامون جمهورى اسلامىe

 17 - تعلیم و تربیت در اسلام

 18 - تکامل اجتماعى انسان

 19 - توحید

 20 - جاذبه و دافعه على علیه السلام

 21 - جهاد

 22 - جهان بینى الهى و جهان بینى مادى .

 23 - حق و باطل(به ضمیمه ((احیاى تفکر اسلامى))

 24 - حکمتها و اندرزها

 25 - حماسه حسینى(1,2)

 26 - خاتمیت 54  خداى جان و جهان(در کتاب سیماى اسلام).

 27 - ختم نبوت

 28 - خدمات متقابل اسلام و ایران

 (استاد در این اثر که سه بخش دارد راجع به اسلام آوردن ایرانیان و خدمات اسلام بهآنان و بالعکس تحقیق کرده اند).

 29 - داستان راستان

 (این کتاب در بردارنده 125 داستان آموزنده و انسان ساز است که در سال 1344 ه .ش, به عنوان بهترین کتاب خواندنى سال, برنده جایزه کمیسیون ملى یونسکو گردیده است . نویسنده این کتاب رابراى نسل جوان نوشته اند).

 30 - ده گفتار

 31 - سیر فلسفه در اسلام .

 32 - سیرى در سیره ائمه اطهار علیه السلام

 33 - سیرى در سیره نبوى 35  سیرى در نهج البلاغه

 (این کتاب در هفت بخش تنظیم شده و به ابعاد گوناگون نهج البلاغه عنایت دارد و همان طورکه ازنامش پیدا است سیرى است که استاد شهید در نهج البلاغه امام على(ع )کرده است ).

 36 - شرح منظومه

 (این کتاب درسهاى استاد در دانشکده الهیات در سالهاى تحصیلى 40  39 و 48 47 مى باشد).

 37 - عدل الهى

 38 - عرفان حافظ

 39 - علل گرایش به مادیگرى

 40 - فطرت

 41 - فلسفه اخلاق

 42 - فلسفه تاریخ(1,2)

 43 - قیام و انقلاب مهدى علیه السلام

 44 - کتاب سوزى ایران و مصر .

 45 - گفتارهاى معنوى

 

 46 - ماهیت نهضت امام حسین(ع).

 47 - مساله حجاب

 49 - مساله ربا(به ضمیمه ((بیمه))

 50 - مساله شناخت

 51 - مشکل اساسى در سازمان روحانیت (در کتاب بحثى درباره مرجعیت و روحانیت ).

 52 - معاد

 53 - مقالات فلسفى

 54 - مقدمه اى بر جهان بینى اسلامى با عنوان هاى:

  انسان و ایمان

  جهان بینى توحیدى

  وحى و نبوت

  انسان در قرآن

  جامعه و تاریخ

  زندگى جاوید یا حیات اخروىe

 54 - نبوت

 55 - نظام حقوق زن در اسلام

 56 - نظرى به نظام اقتصادى اسلام

 57 - نقدى بر مارکسیسم

 58 - نهضتهاى اسلامى در صد ساله اخیر

 (شهید مطهرى در این کتاب بعد از تشریع واژه اصلاح و پرداختن به جریانات اصلاحى جهان اسلام به بررسى نهضت اسلامى اخیرایران مى پردازد).

 59 - ولاها و ولایتها

 60 - هدف زندگى(پنج درس).

 فهرست مجلدات ((مجموعه آثار))

 الف  بخش اصول عقاید

 مجموعه آثار(1) :عدل الهى, انسان و سرنوشت , علل گرایش به مادیگرى

 مجموعه آثار(2) :مقدمه اى بر جهان بینى اسلامى(انسان و ایمان, جهان بینى توحیدى, وحى و نبوت ,انسان در قرآن, جامعه و تاریخ, زندگى جاوید یا حیات اخروى)

 مجموعه آثار(3) :کلام, ختم نبوت , پیامبر امى, ولاها و ولایتها, مدیریت و رهبرى در اسلام,امدادهاى غیبى در زندگى بشر, درسى که از فصل بهار باید آموخت , خورشید دین هرگز غروب نمى کند,حق و باطل, فطرت

 مجموعه آثار(4) :توحید, نبوت , اصل عدل در اسلام, امامت و رهبرى, معاد

 ب  بخش فلسفه

 مجموعه آثار(5) :سیر فلسفه در اسلام, کلیات علوم اسلامى(منطق, فلسفه), شرح منظومه

 مجموعه آثار(6) :اصول فلسفه و روش رئالیسم

 مجموعه آثار(7) :فلسفه ابن سینا(1) :درسهاى ((اشارات )) , ((نجات )) , الهیات ((شفا))

 مجموعه آثار(8) :فلسفه ابن سینا(2) :ادامه درسهاى الهیات ((شفا))

 مجموعه آثار(9) :شرح مبسوط منظومه(1)

 مجموعه آثار(10) :شرح مبسوط منظومه(2)

 مجموعه کثار() :درسهاى اسفار(1)

 مجموعه آثار(12) :درسهاى اسفار(2)

 مجموعه آثار(13) :مقالات فلسفى, مساله شناخت , نقدى بر مارکسیسم

 ج  بخش تاریخ

 مجموعه آثار(14) :خدمات متقابل اسلام و ایران

 مجموعه آثار(15) :فلسفه تاریخ

 د  بخش سیره معصومین علیه السلام

 مجموعه آثار(16) :سیرى در سیره نبوى, جاذبه و دافعه على علیه السلام, سیرى در نهج البلاغه,مشکلات على علیه السلام, صلح امام حسن علیه السلام

 مجموعه آثار(17) :حماسه حسینى

 مجموعه آثار(18) :سیره ائمه اطهار علیه السلام, داستان راستان نوشته اند .

آثارى در باره شهیدمطهرى

 1  آئینه جام(دیوان حافظ, همراه با یادداشتهاى استاد مطهرى)

 2  استاد مطهرى و روشنفکران

 3  خاطرات من از استاد شهید مطهرى

 4  در رثاى استاد(مجموعه اشعار)

 5  سیرى در زندگانى استاد مطهرى

 6  سیماى استاد در آینه نگاه یاران

 7  شیخ شهید

 ابیاتى از شهید مطهرى

 ابیات زیر از اول قصیده اى است که آیت الله مرتضى مطهرى در زندان براى امام خمینى سرود:

 صبا از ما ببر یک لحظه پیغامى به روح الله

 که اى یاد تو مونس روز و شب در این قفس ما را

 به رغم کوشش دشمن نخواهد بگسلد هرگز

 میان ما و تو پیوند تا باشد نفس مارا

 سزاوار تو اى جان کنج زندان نیست منزلگه

 سزد گر خون ببارد از دو دیده هرنفس مارا

جلوه هایى از شخصیت استاد

 استاد مطهرى, معلم و مرشد بزرگ انقلاب , هم عزت خون شهیدان راه حق را پشتوانه شخصیت کم نظیر خود داشت و هم کرامت اندیشه و قلم علماى ربانى را . او که عمرى را در سنگرپاسدارى از ارزشهاى مکتبى به دفاع از میراث گرانقدر پیامبر(ص)و ائمه(ع)گذارنده بود و درلحظه لحظه حیات پربارش, با هر کجى و انحراف و اندیشه هاى ناخالص مبارزه کرده بود, توانست با تکیه بر دانش گسترده و نبوغ کم نظیر و بالاتر از این دو, ایمان و خلوص سرشار خود, بلندترین گامها را در راه روشنگرى اسلام ناب و اصیل بردارد .

 او علیرغم تبلیغات بدخواهان و با وجود هزاران هزار دست هاى پنهان و آشکار که نیت تلاششان مسخ چهره اسلام و تحریف حقیقت آن بوده و هست تفکر صحیح اسلامى را که خود درمحضر اساتیدى همچون امام خمینى(رض)فرا گرفته بود, با بیانى در غایت شیوایى که حاصل سالها تدریس در حوزه و دانشگاه و تماس با اقشار مختلف مردم از طریق منبر و خطابه بود به جامعه و نسل جوان تشنه و جویاى حقیقت عرضه کند .

 استاد مطهرى حماسه و اسطوره هاى فراموش ناشدنى از ایثار و عشق و مجاهدت از خود به یادگار گذاشت این عالم ربانى و شخصیت روحانى درباره نقش شهید چنین مى گوید :شهیدحماسه آفرین است .

 بزرگترین خاصیت شهید حماسه آفرینى است , لذا اسلام همیشه نیازمند به شهید است ,چون همیشه نیازمند به حماسه آفرینى است . هیچ وقت خون شهید هدر نمى رود خون شهید برزمین نمى ریزد, هر قطره اش تبدیل به صدها قطره و هزاران قطره بلکه به دریایى از خون مى گردد و در پیکر اجتماع وارد مى شود .

 پیامبر(ص)فرمود :هیچ قطره اى در مقیاس حقیقت در نزد خدا از قطره خونى که در راه خداریخته شود, بهتر نیست .

 شهید مثل شمع است که خدمتش از نوع سوخته شدن و فانى شدن و پرتو افکندن است تا دیگران در این پرتو که به بهاى نیستى او تمام شده, بنشینند و آسایش بیابند و کار خویش راانجام دهند آرى شهدا شمع محفل بشریتند, سوختند و محفل بشریت را روشن کردند اگر این محفل تاریک مى ماند, هیچ دستگاهى نمى توانست کار خود را آغاز کند و یا ادامه دهد .

 او در همه مراحل زندگى یک مجاهد واقعى بود, زندگى او جهاد فى سبیل الله بود که برشهادت منتهى شد . خداوند متعال هم بنابه وعده خود " والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا" عمل فرمود و در همه حال مددکار و راهنماى او بود .

 حیات او در حقیقت سراسر سازندگى بود که به دو مرحله تقسیم گردید :ساختن خود وساختن جامعه . وى هیچ گاه از یکى از دو گونه سازندگى نیاسود بلکه مانند همه مردان خدا و مصلحان راستین غالبابه هر دو نوع سازندگى اشتغال داشت زیراتنهادر مراحل اولیه سیر تکاملى انسان میان این دو نوع سازندگى ترتیب وجود دارد, اما همینکه این چند گام را برداشت و اندکى به سلاح دانش و تقوا مجهز گردید, مانعى ندارد که دست دیگران رابگیرد و با خود به جلو ببرد .

 آرى مطهرى معلم اخلاق و تقوا بود و دلش به اسلام مى سوخت و همیشه در فکر پیشرفت اسلام دراقصى نقاط کشور بود, آن چه باید درباره او نوش eآن است که وى خدمات ارزشمندى به اسلام وعلم نمود . او که در اسلام شناسى و فنون مختلف اسلام و و قرآن کریم کم نظیر بود, عمرشریف و ارزنده خود را در راه اهداف مقدس اسلام صرف کرد و با کجرویها و انحراف سرسختانه مبارزه کرد .

 از استاد شهید آثار متعددى منتشر شده و نزدیک به سى هزار برگ یادداشت و فیش تحقیقى باقیمانده است . هر چند که با ترور ناجوانمردانه, در دل شب , بزرگترین چهره علم و فضیلت ومغز متفکر اسلام استاد بزرگوار و فیلسوف عالیقدر را از ما گرفتند و جهان اسلام را به سوگ او نشاندند اما دشمنان اسلام از این نکته غافل بودند که خون پاک استاد شهید مطهرى دردل هاى میلیون ها مسلمان دیگر به جوش مىآید و آنان را چون رودى خروشان در مسیر انقلاب به تلاطم مى کشاند تا بار دیگر فریاد کوبنده و مشت هاى گره خورده و اراده و عزمشان درتداوم راه امام خمینى(ره)بنیانگذار جمهورى اسلامى ایران به اثبات برسانند .

 فرازهایى از زندگانى استاد

 شهید مطهرى هماهنگ با تحصیل به تهدیب خویش کوشید و همواره در دو جبهه تعلیم و تهذیب باهمتى بلند و پشتکارى عجیب به کسب فضایل اخلاقى و رفع رذایل اخلاقى و فهم مسایل روزگار گذارند . وقتى احساس کرد براى سازندگى و آماده ساختن جامعه نیاز به جوانان متعهد و مسئول دارد که در بحرانهاى جهانى حافظ اسلام و نگهدار احکام الهى باشند .سال 1331 ه .ش, به تهران آمد و با تدریس در دانشکده الهیات پایه گذار خدمات فرهنگى گشت .

 شهید مطهرى به نیازهاى جامعه مى نگریست و با هر طبقه اى مطابق فراخور فهم و نیاز معنوى سخن مى گفت . لازم است مربیان عزیز در آثار استاد مطالعاتى عمیق داشته باشند و سعى کنندشیوه کار استاد را دنبال کنند تا انشاء الله دانشآموزان خود را صحیح تربیت کنند و جامعه را از آلودگى ها eاخلاقى و روحى پاکسازى کنند .

 قلم استاد شیوا و دقیق و روشن بود حتى در بیان غامض ترین مسایل فلسفى و عرفانى خیلىآسان و قابل فهم سخن گفته است .

 شهید مطهرى همانند یک معلم دلسوز, افکار خفته جامعه را روشن کرد . او مى گفت : من به عنوان نصیحت مى گویم کسانى که مى خواهند مکتب اسلام را با مکاتب دیگر تطبیق دهند وعناصرى ازآن مکتب را در اسلام وارد کنند چه بدانند و چه ندانند در خدمت استعمار هستند از این روبراى حفظ انقلاب اسلامى در آینده از جمله اساسى ترین مسایلى که باید مد نظر داشته باشیم حفظ اشاعه استقلال مکتبى و ایدیولوژیک خودمان است .

 قلم استاد, فکر و اندیشه استاد فقط براى پاسدارى از فرهنگ عمیق اسلام معطوف بود .

 استاد قلم خود را با خون خویشآغشته ساخت و طریقه پاسدارى از قرآن و اسلام را به نسل حاضر و نسلهاى آینده انقلاب اسلامى آموخت .

 حضرت امام(ره)مى فرمایند :اینجانب نمى توانم احساسات و عواطف خود را نسبت به این شخصیت عزیز ابراز کنم . آنچه باید عرض کنم درباره او این است که خدمتهاى ارزشمندى به اسلام و علم نمود و موجب تاسف بسیار است که دست جنایتکاران این درخت ثمربخش رااز حوزه هاى علمى و اسلامى گرفت .

 آرى فقدان آن علامه خسارت جبران ناپذیر است . صداى سالار و سوختگان عشق در فضا طنین جاودانه خواهد داشت که مرگ استکبار را فریاد مى کرد . عاشقان حق, حق گویان فنا شده درآتش عشق معبود, از سرچشمه دین به سرچشمه بقا راه بردند اما دشمن در آتش خشم مى سوزد, شهیدمطهرى در حق فنا شده بود . او حیات جاودانه یافت .

دیدگاه شخصیت هاى علمى درباره استاد مطهرى

 حضرت امام خمینى(رض) :مطهرى فرزندى عزیز براى من و  پشتوانه اى محکم براى حوزه دینى و علمى و خدمتگزارى سودمند براى ملت و کشور بود او در عمر کوتاه خود آثار جاویدى به یادگار گذاشت که پرتوى از وجدان بیدار و روح سرشار از عشق او به مکتب بود .

 حضرت آیت الله خامنه اى :کمتر کسى و کمتر اندیشمندى را مانند استاد شهید مطهرى مى توان یافت که با این ظرفیت فکرى و روحى مشغول به کار باشد . هر سخنرانى این شهیدعزیز را مى توان به عنوان یک کار تخصصى و پرمایه دانست . لذا شایسته است بر روى مبانى فکرى و خط فلسفى ایشان کارهاى زیادى بشود . آثار استاد شهید مطهرى مبانى فکرى نظام جمهورى اسلامى ایران است .

 علامه طباطبایى :مرحوم مطهرى یک هوش فوق العاده اى داشت و حرف از او ضایع نمى شد . حرفى که مى گفتیم مى گرفت و به مغزش مى سپرد . علاوه بر مساله تقوا و انسانیت و جهات اخلاق که انصافا داشت , یک هوش فراوانى هم داشت و هر چه مى گفتیم هدر نمى رفت , مطمئن بودم که هدر نمى رود.

 آیت الله هاشمى رفسنجانى :اگر استاد مطهرى زنده بود, مى توانستیم, بزرگترین دانشگاه تاریخ اسلام را در دنیا به وجود بیاوریم و ما با شهادت ایشان از این جهت ضربه بزرگى خوردیم و اگر آثار ایشان خداى ناکرده در کتابخانه ها دفن شود, براى ما یک خسارت مهمى است .

 آیت الله موسوى اردبیلى :مطهرى شخصى بود داراى افکار بلند با مایه علمى بسیار داراى تفکر عمیق و اندیشمند توانا و در عین حال فعال, علاقمند و دلسوز, با از دست دادن ایشان ما به حق یک ملتى را, یک جهانى را, و یک سرمایه بزرگى را, از دست دادیم .

 شهید دکتر باهنر :شهید مطهرى دقیقا درتنظیم و نشراعلامیه هاى امام که از نجف مى رسید, نقش داشت وeدر تهیه بعضى از پیام هاى مخفیانه اى که مردم نمى دانستند از کجاست ,شرکت داشتند .

 شهید آیت الله مدنى :چشمان مطهرى, همیشه براى شهادت در راه الله گریان بود وعاقبت به این آرزو رسید .

شهید مطهرى و زعماى شیعه

 شهید مطهرى علاقه زیادى به زعماى شیعه چون آیت الله العظمى شیخ مرتضى انصارى صاحب کتاب رسائل و مکاسب و علامه بزرگ مجلسى و شیخ الطایفه شیخ طوسى و مرحوم حاج ملا هادى سبزوارى و بوعلى سینا و عرفاى اسلام چون حافظ و مولوى داشت .

 اما در این میان به صدر المتالهین شیرازى صاحب اسفار اربعه و حضرت آیت اله آخوندخراسانى صاحب کفایه عشق و ارادت خالصانه اى داشت و به همین مناسبت براى نشرکتابهاى خود انتشارات[ (صدرا ](را انتخاب کرد .

  خواب استاد

 استاد مطهرى در سالهاى اخیر گرایش عجیب به سیر و سلوک و عرفان پیدا کرده بود و هرشب بعد از نماز مغرب و عشاء, یک یا چند سوره از قرآن را با صوتى خوش تلاوت مى کرد و نیمه شب براى به جا آوردن نماز شب بر مى خاست , شبى قبل از شهادت , استاد خوابى مى بیندکه از زبان خودش مى شنویم:

 خواب دیدم که با رهبر انقلاب در شهر مکه و در مقابل کعبه قرار دارم ناگهان در کعبه باز شد و چهره اى نورانى حضرت نمودار گشت امام فرمودند که ایشان رسول خدا هستند .. . چشمان پیامبر اکرم(ص)بر امام خیره شده بود وقتى که خدمت رسول خدا(ص)رسیدیم حضرت امام را در آغوش کشیدند و پیشانى ایشان را بوسیدند اما بعد به طرف من برگشتند ولبهاى مرا چند بار غرقه در بوسه کردند .

 استاد با هیجان و التهاب عجیبى که در روحش پیدا شده بود از خواب بیدار مى شود و درمورد تعبیر خواب خود مى گوید :در آینده نزدیک تحول بزرگى در زندگى من پیش خواهدآمدe.

شهادت

 نسیم جان بخش و عطر آگین شهادت قبل از نیل به فوز اکبر و لقاى دوست به مشام استادعالیقدر رسیده و بوسه بر لبانش زده و او را سرمست کرده بود .

 سرانجام 12 اردیبهشت ماه 1358 ه .ش فرا رسید آن شب بعد از برگزارى نماز مغرب و عشااستاد راهى منزل دکتر سحابى شد . زیرا مى بایست در جلسه مهمى با حضور اعضاى شوراى انقلاب اسلامى شرکت کند . بعد از برگزارى جلسه حدود ساعت 5 / 10 شب به همراه مهندس کتیرایى از منزل دکتر سحابى خارج مى شود . هنوز به سر کوچه نرسیده بود که ناگهان صداى تیرى سکوت شب را در هم مى شکند و مغز متفکر جامعه اسلامى را به نشانه مى رود.

 دست جنایتکار استکبار جهانى از آستین گروهک مزدور[ ( فرقان ](بیرون آمده و آن اسوه فضیلت و تقوا و سمبل شرف و آزادگى را به خون خویشآغشته مى سازد . روز پنجشنبه سیزدهم اردیبهشت از جناب رهبر فقید انقلاب عزاى عمومى اعلام مى گردد .

 پیکر پاک آن فیلسفوف عالیقدر در میان حزن و اندوه فروان مردم تهران و قم تشییع و درحرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها نزد آرامگاه استاد شیخ عبدالکریم حایرى به خاک سپرده مى شود . روحش شاد و راهش پر راهرو باد .

 عشاق گر از سختى ایام بمیرند

 دست طلب از دامن معشوق نگیرند

 پیام امام خمینى(رض)به مناسبت شهادت استاد مطهرى

 اینجانب به اسلام و اولیاى عظیم الشان و به ملت اسلام و به خصوص ملت مبارز ایران ضایعه تاسف انگیز شهید بزرگوار و متفکر و فیلسوف وفقیه عالى مقام مرحوم آقاى حاج شیخ مرتضى مطهرى قدس سeره را تسلیت و تبریک عرض مى کنم .

 تسلیت در شهادت شخصى که عمر شریف و ارزنده خود را در راه اهداف مقدس اسلام صرف کردو با کجروى ها و انحرافات مبارزه سرسختانه کرد و تسلیت در شهادت مردى که دراسلام شناسى و فنون مختلف اسلام و قرآن کریم کم نظیر بود .

 من فرزند بسیار عزیرى را از دست داده ام و در سوگ او نشستم که از شخصیتهایى بود که حاصل عمرم محسوب مى شد . در اسلام عزیز با شهادت این فرزند برومند و عالم جاودانه ثلمه اى وارد شدکه هیچ چیزى جایگزین آن نیست .

 و تبریک از داشتن این شخصیت هاى فداکار که در زندگى و پس از آن با جلوه خود, نورافشانى کرده و مى کنند . و من در تربیت چنین فرزندانى که با شعاع فروزان خود مردگان راحیات مى بخشند و به ظلمتهاى نور مى افشانند به اسلام بزرگ مربى انسانها و به امت اسلامى تبریک عرض مى کنم .

 من اگر چه فرزند عزیزى که پاره تنم بود از دست داده ام لکن مفتخرم که چنین فرزندانى در اسلام وجود داشت و دارد . مطهرى که در طهارت روح و قوت ایمان وقدرت بیان کم نظیر بود رفت و به ملا اعلا پیوست لکن بدخواهان بدانند که با رفتن او شخصیت اسلامى و علمى و فلسفى اش نمى رود .

 ترورهانمى توانندشخصیت انسانى مردان اسلام را ترور کنند, آنان مى دانند که به خواست خداى تواناملت مابارفتن اشخاص بزرگ در مبارزه علیه فساد و استبداد و استعمار مصمم تر مى شوند .ملت راه خود را یافته و در قطع ریشه هاى گندیده رژیم سابق و طرفداران منحوسآن از پاى نمى نشینند .

 اسلام عزیز با فداکارى و فدایى دادن عزیزان رشد نمود, برنامه اسلام از عصر وحى تا کنون برشهادت توام با شهامت بوده, قتال در راه خدا و راه مستضعفین در راس برنامه هاى اسلام است ,(وما لکم لا تقاتلون فى سبیل الله والمستضعفین من الرجال والنساء والولدان)اینان که شکست و مرگ خود را لمس نموده وبا این رفتارغیر انسانى مى خواهند انتقام بگیرند یا به خیا eخام خود مجاهدین در اسلام را بترسانند .

 آنها گمان نکردند که از هر موى شهیدى از ما و از هر قطره خونى که به زمین مى ریزد, انسان هاى مصمم و مبارزى بوجود مى آید, شما مگر تمام افراد ملت شجاع را ترور کنید و الا فرد هر چه بزرگ باشد, براى اعاده چپاولگرى سودى ندارد .

 ملتى که با اعتماد به خداى بزرگ و براى احیاى اسلام بپاخاسته با این تلاش هاى مذبوحانه عقب گرد نمى کنند, ما براى فداکارى حاضر و براى شهادت در راه خدا مهیا هستیم .

 این جانب روز پنجشنبه 13 اردیبهشت 58 را براى بزرگداشت شخصیتى فداکار و مجاهد درراه اسلام و ملت عزاى عمومى اعلام مى کنم و خودم در مدرسه فیضیه روز پنجشنبه به سوگ مى نشینم از خداوند متعال براى آن فرزند عزیز اسلام رحمت و غفران و براى اسلام عزیز عظمت و عزت مسئلت مى نمایم, سلام بر شهداى راه حق و آزادى .

 روح الله الموسوى الخمینى

 12 اردیبهشت ماه1358

برداشت از نرم افزار معلم شهید  ستاد بزرگداشت استاد شهید مرتضی مطهری